એર ઇન્ડિયાની શરૂઆત 1932 માં ઉદ્યોગપતિ જેઆરડી ટાટાએ કરી હતી. ત્યારે તેનું નામ ટાટા એરલાઈન્સ હતું. ટાટા એરલાઇન્સ માટે 1933 એ પ્રથમ વ્યાપારી વર્ષ હતું. આ વર્ષે ટાટા એરલાઇન્સના વિમાનો લગભગ 160,000 માઇલ ઉડ્યા હતા. બ્રિટિશશાહી ‘રોયલ એરફોર્સ’ ના પાયલોટ હોમી ભરૂચા ટાટા એરલાઇન્સના પ્રથમ પાઇલોટ હતા, જ્યારે જેઆરડી ટાટા અને વિન્સેન્ટ બીજા અને ત્રીજા પાઇલટ હતા.
ટાટા એરલાઇન્સ એર ઇન્ડિયા કેવી રીતે બની? બીજા વિશ્વયુદ્ધ પછી 29 જુલાઈ, 1946 ના રોજ ટાટા એરલાઇન્સ ‘પબ્લિક લિમિટેડ’ કંપની બની અને તેનું નામ બદલીને ‘એર ઇન્ડિયા લિમિટેડ’ કરવામાં આવ્યું. દેશની આઝાદી બાદ ભારત સરકારે સૌ પ્રથમ એર ઇન્ડિયામાં 49 ટકા ભાગીદારી લીધી હતી. વધુમાં 1953 માં ભારત સરકારે એર કોર્પોરેશન એક્ટ પસાર કર્યો અને પછી ટાટા જૂથ પાસેથી કંપનીમાં બહુમતી હિસ્સો ખરીદ્યો. આમ ટાટા એરલાઇન્સ સત્તાવાર એર ઇન્ડિયા બની.
એર ઇન્ડિયાને વેચવાની જરૂર કેમ પડી? નોંધનીય છે કે એર ઇન્ડિયા હવે એક સરકારી કંપની હતી, તેની જાહેરાતો પણ ખૂબ ચર્ચામાં હતી, પરંતુ તે નફો મેળવવામાં નિષ્ફળ રહી. એક આંકડા મુજબ 31 માર્ચ, 2019 સુધી કંપની પર 60074 કરોડ રૂપિયાનું દેવું હતું. આ આંકડો સતત વધતો રહ્યો. તેને જોતા વર્ષ 2020 માં એર ઇન્ડિયાને વેચવાની પ્રક્રિયા શરૂ કરવામાં આવી હતી. એપ્રિલ 2021 માં સરકારે ફરી એક વાર પાત્ર કંપનીઓને બોલી લગાવવાનું કહ્યું.
એર ઇન્ડિયાની ‘ઘર વાપસી’ 68 વર્ષ પછી? આ ક્રમમાં, ટાટા સન્સ ફરી એકવાર એર ઇન્ડિયાની માલિક બની છે. એક રીતે તે 68 વર્ષ પછી એર ઇન્ડિયાની ‘ઘર વાપસી’ છે. ફરી એકવાર એર ઇન્ડિયા ટાટા ગ્રુપ પાસે આવી ગઈ છે.
